|
|
गुढीपाडवा आणि चैत्र नवरात्र २०२४ |
|
आपण जसं जसं लहानाचे मोठे होतो तसं तसं आपल्या मनावर काळात नकळत एक गोष्ट बिंबत जाते. ती म्हणजे -- आध्यात्मिक प्रगती साधायची असेल तर कोणत्या ना कोणत्या देवी-देवतेची भक्ति करणे अत्यावश्यक आहे. कोणत्या ना कोणत्या देवी-देवतेची उपासना करणे आवश्यक आहे. |
|
Posted On : 09 Apr 2024 |
|
|
चौऱ्यांशी लक्ष जीव योनी आणि तेवढीच योगासने |
|
आसन, प्राणायाम, प्रत्याहार, धारणा, ध्यान आणि समाधी अशा सहा अंगांनी गोरक्ष शतकातील योग बनला आहे असं आपण लेखमालेच्या मागील भागात जाणून घेतले. आता शंभूजती श्रीगोरक्ष महाराज त्यांच्या षडंग योगातील प्रथम अंगा विषयी अर्थात आसना विषयी काही सांगत आहेत. |
|
Posted On : 25 Mar 2024 |
|
|
त्रिपदा गायत्री ते अजपा गायत्री |
|
मागे एका लेखात मी शंभू महादेवाने माझ्याकडून श्रीदत्त उपासना कशी करवून घेतली ते सांगितले आहे. आज आठवणींच्या पसाऱ्यामधून माझ्या लहानपणीची एक आठवण सांगणार आहे. ही घटना घडली त्या वेळेस मी ना योगमार्गावर होतो, ना माझी अध्यात्माशी काही ओळख होती, ना कोणते प्रगल्भ धार्मिक अथवा आध्यात्मिक साहित्य वाचण्याचे ते दिवस होते. मी साधारणतः शाळेच्या दुसऱ्या किंवा तिसऱ्या इयत्तेत असतानाची ही घटना आहे. |
|
Posted On : 08 Mar 2024 |
|
|
गोरक्षनाथांचा षडंग योग -- गोरक्ष शतक |
|
योगमार्गाचे महत्व काय आहे ते आपण लेखमालेच्या मागील भागात जाणून घेतले. आता शंभूजती गोरक्षनाथ त्यांचा योगमार्ग प्रस्तुत करत आहेत. तोच आपण विस्ताराने समजून घेणार आहोत. |
|
Posted On : 04 Mar 2024 |
|
|
योगमार्गाचे महत्व आणि आवश्यक पात्रता -- गोरक्ष शतक |
|
पहिल्या श्लोकात गोरक्षनाथ ग्रंथाचे प्रयोजन संगत आहेत. ते म्हणतात की मी हा ग्रंथ कशासाठी सांगतो आहे तर या ग्रंथाचा अभ्यासक भवपाशमुविमुक्त व्हावा म्हणून. मानवी जीवन नश्वर आहे. जीवन-मृत्यूच्या साखळीत गोवलेले आहे. सुख-दु:ख, जन्म-मृत्यू, पाप-पुण्य इत्यादी द्वंद्वानी ओतप्रोत भरलेले आहे. या सर्व गोष्टींपासून मुक्तता व्हावी म्हणून आपण कुंडलिनी योगशास्त्र कथन करत आहोत असे गोरक्षनाथ सांगतात. |
|
Posted On : 12 Feb 2024 |
|
|
शंभूजती गोरक्षनाथांची कुंडलिनी योगसूत्रे अर्थात -- गोरक्ष शतक |
|
योगाभ्यासात रस असलेल्या साधकांना गोरक्षनाथांचे नाव अपरिचित नाही. हठयोग किंवा कुंडलिनी योग हा विषय असा आहे की मच्छिंद्रनाथ आणि गोरक्षनाथ या गुरु-शिष्यांच्या जोडगोळीशिवाय तो पूर्णच होऊ शकत नाही. या क्षेत्रातील गोरक्षनाथांचे योगदान एवढे मोठे आहे की एके काळी भारतच नव्हे तर तिबेट, नेपाळ वगैरे भागांतही त्यांच्या नावाचा मोठा दबदबा होता. हठयोग, कुंडलिनी योग, राजयोग, नादयोग, समाधी योग, अमनस्क योग, कायासिद्धी, शाबरी विद्या, मंत्रशास्त्र वगैरे गोष्टींमध्ये त्यांचे नाव अग्रक्रमाने घ्यावे लागते. |
|
Posted On : 15 Jan 2024 |
|
|
चहाचा कप आणि उंबराचे झाड -- श्रीदत्त जयंती २०२३ |
|
आज श्रीदत्त जयंती आहे. सर्वप्रथम तुम्हा सर्व वाचक मंडळींना त्या प्रीत्यर्थ खूप खूप शुभेच्छा. आज फारसे निरुपणात्मक काही न लिहिता माझ्या आयुष्यातील एक-दोन जुने प्रसंग सांगणार आहे. तुम्हाला कदाचित कल्पना असेल की मला योगमार्गावर आणण्याचे श्रेय जाते ते ज्ञानेश्वरीला. मग शंभू महादेवाने मला बोट धरून पुढचा मार्ग दाखवला. त्याच शंभू महादेवाने मला दत्तभक्तीची गोडी कशी लावली आणि मी पहिली दत्त उपासना कोणती केली त्या विषयी काही गोष्टी आज सांगणार आहे. |
|
Posted On : 26 Dec 2023 |
|
|
घेरंड मुनींचा ध्यान योग आणि समाधी योग -- उपसंहार |
|
मागील वर्षी श्रीदत्त जयंतीच्या थोडे आधी म्हणजे साधारणपणे नोव्हेंबर २०२२ मध्ये घेरंड संहितेवर आधारित एक लेखमाला करावी असा विचार मनात आला. सुरवातीला फक्त घेरंड मुनींच्या ध्यान पद्धतीचे धावते विश्लेषण करावे असा विचार होता. परंतु विषयाला हात घातल्यावर पसारा वाढला. वाचकांच्या काही प्रश्नांनी आणि लेखमाला आवडत असल्याच्या अभिप्रायांनी त्यात अधिकच भर घातली गेली. असे करता करता आज सुमारे एका वर्षानंतर ह्या लेखमालेला आता पूर्णविराम देण्याची वेळ येऊन ठेपली आहे. हा "उपसंहार" धरून अठरा लेख या लेखमालेत झाले आहेत. |
|
Posted On : 13 Nov 2023 |
|
|
समाधी साधना करत असताना "या" गोष्टींची काळजी घ्या |
|
लेखमालेच्या मागील भागात घेरंड मुनींनी चंडकपालीला दिलेली समाधी साधनेची फलश्रुती आणि महात्म्य आपण जाणून घेतले. खरंतर या लेखात माझे समाधी साधनेचे काही व्यक्तिगत अनुभव सांगण्याचा मानस होता. परंतु माझ्या श्रीगुरुमंडलाकडून अनुमती मिळाली नाही. त्यामुळे आज काही अशा गोष्टी सांगणार आहे ज्यांचा अंगीकार केल्याने तुम्हाला समाधी साधनेत निश्चित लाभ होईल. |
|
Posted On : 06 Nov 2023 |
|
|
घेरंड मुनींच्या योग पद्धती मधील समाधी महात्म्य |
|
घेरंड मुनींनी आपल्याला सहा समाधी विधी सांगितले आहेत. शांभवी मुद्रा, भ्रामरी कुंभक, खेचरी मुद्रा, योनी मुद्रा, भक्ती योग आणि मनोमुर्च्छां या क्रियांद्वारे अनुक्रमे ध्यान समाधी, नाद समाधी, रसानंद समाधी, लय समाधी, भक्तियोग समाधी आणि मनोमुर्च्छां समाधी प्राप्त होते हे आतापर्यंत आपण जाणून घेतले आहे. समाधी अवस्थेलाच राजयोग असा प्रतिशब्द घेरंड मुनींनी वापरला आहे. योगक्रीयांद्वारे मनाची एकाग्रता हनुहळू धारणा-ध्यान-समाधी अशी उत्क्रांत होत राजयोगावस्थेत परिणत होते. |
|
Posted On : 23 Oct 2023 |
|
|